Mikołaj
Kopernik urodził się 19 lutego 1473 roku w Toruniu. Jego ojcem był Mikołaj
- kupiec z Krakowa, zaś matką Barbara - z domu Watzenrode. W młodości
Kopernik uczęszczał do szkoły parafialnej, gdzie uczył się rachunków,
łaciny oraz śpiewu.
Po
śmierci ojca, Kopernika wychowywał brat matki Łukasz Watzenrode,
kanonik kapituły włocławskiej, późniejszy biskup warmiński. W latach
1491-1495 Mikołaj studiował w Akademii Krakowskiej, która wówczas była
ośrodkiem studiów astronomicznych i ogniskiem myśli humanistycznej. Wysłany
w 1496 roku do Bolonii oddawał się głównie studiom astronomicznym. W
1501 roku powrócił do kraju, by po kilku miesiącach wyjechać do Padwy
celem podjęcia studiów na wydziale prawa i medycyny. W 1503 roku uzyskał
doktorat z prawa kanonicznego w Ferrarze, po czym powrócił do Polski i
osiadł na Warmii, gdzie do 1510 roku był sekretarzem i lekarzem
przybocznym Ł. Watzenrode. W tymże roku, pełniąc funkcję kanonika,
osiadł we Fromborku, gdzie prowadził obserwacje astronomiczne i pisał
swe główne dzieło De revolutionibus orbium coelestium. Zarys
swojej teorii heliocentrycznej przedstawił uprzednio w rozprawie znanej
jako Commentariolus. Przy obserwacji planet posługiwał się głównie
trzema instrumentami: kwadrantem słonecznym, sferą armilarną
(astrolabium) oraz triquetrum.
W
1516 roku Mikołaj Kopernik został administratorem dóbr kapitularnych w
Olsztynie. Interesował się zagadnieniami ekonomicznymi - wynikiem tego
był projekt reformy walutowej jego autorstwa. Memoriał
w tej sprawie przedłożony przez Kopernika na sejmiku w Toruniu został
poszerzony i ujęty w formę traktatu pod tytułem Monetae cudendae
ratio. Kopernik sformułował w nim zasady reformy monetarnej oparte
na projekcie poprawy pieniądza i ujednolicenia monety pruskiej i
polskiej. Określił prawo ekonomiczne, zgodnie z którym pieniądz gorszy
wypiera pieniądz lepszy.
W
roku 1521 po zakończonej sukcesem obronie Olsztyna, złożył urząd
administratora w związku z powołaniem go na wyższe stanowisko -
komisarza Warmii. Wybrano go generalnym administratorem diecezji warmińskiej
w 1523 roku. Następnie powrócił do Fromborka, gdzie zajmował się
sprawami administracyjnymi, leczeniem chorych i pracami nad swoją teorią
o budowie Układu Słonecznego. W późniejszym okresie sprawował też
funkcje kanclerza, a później wizytatora kapituły. Po śmierci Ferbera
(1537) zatwierdzono go jako jednego z czterech kandydatów na stanowisko
biskupa warmińskiego. Była to propozycja najwyższej rangi, jaką
Kopernik w swoim życiu otrzymał. W tym samym roku został też obrany
urzędnikiem do spraw nadzoru nad uzbrojeniem warowni fromborskiej, a w
rok później ponownie posłem kapituły. Fromborski astronom zmarł w
maju 1543 roku. Dzieło O obrotach sfer niebieskich zawierało wykład
astronomii ujęty w aspekcie obrotu Ziemi dookoła osi oraz obiegu wraz z
innymi planetami dookoła Słońca. Teoria heliocentryczna stała się
punktem wyjścia nowożytnej kosmologii. Mimo, iż bezpośrednio dotyczyła
Układu Słonecznego, to jednak pośrednie jej konsekwencje objęły
niemal całokształt myślenia człowieka, zapoczątkowując przełom światopoglądowy.
Przełom doprowadził do zrewolucjonizowania wszystkich gałęzi ówczesnej
nauki, a także położył podwaliny pod rozwój nowożytnej cywilizacji.
Bibliografia:
- Adamczewski J., Mikołaj Kopernik i
jego epoka, Warszawa 1972.
- Bietkowski H., Zonn W., Świat
Kopernika, Warszawa 1972.
- Sikorski J., Mikołaj Kopernik na
Warmii. Chronologia życia i działalności, Olsztyn 1968.
Prawa autorskie © Serwis Internetowy Miasta Frombork Wszystkie prawa zastrzeżone.